Ervaringsverhalen over de 2-daagse Masterclass Gemetastaseerd Mamma- en Longcarcinoom 19-20 maart 2018 in Amersfoort met subsidie van V&VN Oncologie

Maandag 19 maart 2018 nam ik ’s ochtends de trein naar Amersfoort. Een kwartiertje lopen van het station kwam ik aan bij het Regardz Berg Hotel Amersfoort. De ontvangst was hartelijk. Alles was overigens heel goed verzorgd, het eten en drinken, de hotelkamer.

De eerste dag had een vol programma. Dr. J.A. Burgers mocht het spits afbijten en vertelde over de thoracale oncologie anno 2018. Dat deed hij goed. De presentaties zijn na te lezen op Oncowijs. Ik zal hier geen weergave geven van wat ik allemaal gehoord heb. Daarvoor is het ook veel teveel. Maar meer van de zaken, die ik meeneem en die me opgevallen zijn.

Wat goed is om te weten dat iedere Nederlander die een mesotelioom krijgt recht heeft op een vergoeding van het instituut asbestslachtoffers. Het is belangrijk om deze vergoeding aan te vragen, als de patiënten nog in leven zijn. Anders krijgt de familie alleen de begrafenis vergoed.

Immuuntherapie voor het longcarcinoom is in ontwikkeling. Voor het mesotelioom is immuuntherapie ook in opkomst.

Bij niet-kleincellig longcarcinoom is het verstandig te wachten op de PA-uitslag, waarna alle mutaties bekend zijn en niet alvast te starten met chemotherapie. Deze volledige PA-uitslag kan twee weken duren.  Als er namelijk toch een mutatie naar boven komt, is het beter te starten met immuuntherapie en wordt de overleving minder als je al met chemotherapie begonnen bent. Dit moet je wel goed aan patiënten uitleggen.

Voor kleincellig longcarcinoom is (nog) geen immuuntherapie.

Mutaties kan je behalve in een biopt ook aantonen in het bloedplasma. Dit is een nieuwe ontwikkeling. De laboratoriumaanvraag luidt dan; circulerend tumor DNA.

Daarna was de beurt aan dr. J. Tol over de diagnostiek en behandeling van gemetastaseerd mammacarcinoom. Een duidelijk verhaal over hormoontherapie, cytostatica, trastuzumab en pertuzumab.

Dr. J.L.G Blauwgeers en daarna drs. E Schuring belichtten nieuwe anti-tumortherapie vanuit een heel andere hoek. Per jaar bekijken pathologen in Nederland 1,6 miljoen biopten / weefsels. Een vijfde deel daarvan is maligne. Alleen voor de longen zijn al 33 verschillende afwijkingen te onderscheiden.
Tot je veertigste levensjaar is het herstelvermogen van je DNA intact, daarna neemt het af.

Mw. H. ten Have mocht de dag afsluiten met het thema Voeding bij patiënten met een gemetastaseerde ziekte.
Zij vertelde over sarcopenie; veel spiermassaverlies en toename van vetmassa. Een normaal proces bij het ouder worden, maar door cytostatica zie je dit proces zeer versneld optreden bij bijvoorbeeld gemetastaseerd mammacarcinoom. Dat is nadelig, want vrouwen die veel aankomen hebben een slechtere prognose. Om dit te monitoren kan je de spieromtrek meten.

Dat de inname van suiker de tumor voedt, is bij muizen wetenschappelijk bewezen, maar bij mensen niet. In het LUMC vindt een studie plaats over vasten en chemotherapie bij gemetastaseerd mammacarcinoom. Vasten en chemotherapie zonder begeleiding zijn ten zeerste af te raden!

De dag werd afgesloten met een heerlijk diner. Het was erg gezellig.

Uitgerust, na een goed ontbijt begon de tweede dag met dr. B.B.M. Suelmann met een bevlogen verhaal over palliatieve zorg bij het mamma- en longcarcinoom. De hele groep was onder de indruk van haar enthousiasme en toewijding bij dit onderwerp.
Ik heb geleerd dat ritalin soms gebruikt kan worden tegen extreme vermoeidheid in de laatste dagen of weken.  Alleen niet bij patiënten met hartfalen en niet na 18.00 uur innemen in verband met de nachtrust. In de stervensfase moet het middel weer gestopt worden.

Bij gemetastaseerde ziekte en daardoor benauwdheid is het meten van saturatie niet erg zinvol als deze veroorzaakt wordt door tumor of uitzaaiingen in de longen. Zuurstof kan gegeven worden ter ondersteuning, maar is in het algemeen niet heel erg effectief. Om de klachten bij dyspnoe te verlichten kan codeïne of morfine gegeven worden. Morfine subcutaan of via infuus. 2,5 tot 5 mg. Bij COPD is zuurstof uiteraard wel effectief.

En het belangrijkste dat nieuw voor mij was; paracetamol samen met morfine geven heeft geen versterkend effect op elkaar. Als de patiënt het prettig vindt, is het prima. Maar anders stoppen met paracetamol als je morfine gebruikt tegen de pijn. Patiënten vinden paracetamol tabletten vaak erg groot om in te nemen en tevens hebben veel patiënten meer last van zweten door de paracetamol.

Daarna was het de beurt aan dr. C.G.M. Gadella. Hij vertelde over radiotherapie bij het gemetastaseerd mamma en longcarcinoom. Vijftig procent van alle kankerpatiënten krijgt radiotherapie. Hiervan is vijftig procent voor palliatie. Bij botmetastasen zorgt radiotherapie ervoor dat bij zeventig procent van de patiënten de pijn minder wordt.

Patiënten met kleincellig longcarcinoom, dat goed heeft gereageerd op systeemtherapie moet je profylactisch totale schedelbestraling aanbieden. Dit is de enige uitzondering, om schedelbestraling profylactisch te geven, omdat kleincellig longcarcinoom in veel gevallen uitzaait naar de hersenen.
Radiotherapie kan je ook geven voor hemostase. Dit werkt vaak erg goed. Meestal werkt het al na één tot twee dagen. Radiotherapie helpt ook vaak verrassend goed bij oncologische ulcera.

De op één na laatste spreekster drs. I. Kuper nam ons mee naar de oudere kankerpatiënt. Zij vertelde over de atypische presentatie van klachten bij ouderen. Bij patiënten boven de 70 raadde zij aan een geriatrische screening te doen. En als deze afwijkend was een geriatrisch assessment af te nemen.

De afsluiting was voor mevrouw P. van der Wolf met een duidelijke boodschap voor ons als zorgverleners:

Dit was overigens niet de enige boodschap. Maar goed zorgen voor jezelf is nodig als je goed voor anderen wilt zorgen. Een mooie afsluiting van gezellige en leerzame dagen. Bedankt voor de subsidie!

Mirjam van Griethuijsen, gespecialiseerd wijkverpleegkundige oncologie, Thuiszorg Marente, Leiden.

‘Een warm bad’, zo kan ik deze twee dagen in het hotel in Amersfoort het beste noemen. Even helemaal weg van de hectiek van alle dag, geen patiënten, geen MDO’s, geen telefoontjes, maar gewoon zitten en luisteren en terwijl bediend worden van allerlei lekkers te eten en te drinken en een nacht blijven slapen op een prima hotelkamer. Allemaal bedoeld en georganiseerd om in een ontspannen en prettige sfeer nieuwe kennis op te doen en onderling kennis te delen over het gezamenlijke werkgebied: de oncologie, en specifiek over het gemetastaseerde mamma- en longcarcinoom.

Het lijkt bijna de intro van een advertentie of een reclamespotje, maar het is wel de samenvatting van hoe ik deze masterclass van Oncowijs heb ervaren! Sinds oktober 2017 ben ik werkzaam op de poli als coördinerend & palliatief oncologie verpleegkundige. Op de afdeling kende ik de cytostatica en hoorde ik wel eens over andere orale middelen maar kwam hier eigenlijk nooit mee in aanraking. Nu licht ik patiënten voor over deze middelen en ken ik ondertussen veel meer medicatie naast ‘de chemo’s’. Om mijn kennis verder te verdiepen en de nieuwste ontwikkelingen te horen, mocht ik deelnemen aan deze masterclass. Op aanraden van mijn collega’s heb ik vooraf een aanvraag voor subsidie gedaan en kreeg deze toegewezen, extra leuk natuurlijk!!

En ik ben erg blij dat ik geweest ben. De twee dagen zaten vol met lessen en dat maakte het intensief, maar er was een goede balans in het programma met steeds onderbrekingen voor iets te drinken, te eten of even kort een frisse neus halen. De eerste dag stond vooral in het teken van diagnose stellen, behandelopties en verschillende soorten medicatie hierbij. De TKI’s en immunotherapie bij het longcarcinoom zijn daarbij het meest in ontwikkeling en zullen in de toekomst een grotere rol spelen. De tweede dag ging meer over de zorg voor deze patiënten buiten het behandelen van de ziekte alleen om. Hoe gaan we om met klachten die we veel zien en wat kunnen we ermee? Vermoeidheid, verminderde eetlust, afvallen, dyspnoe, pijn, etc. Vooral de bevlogen les van de internist-oncoloog van het Universitair Medisch Centrum Utrecht is me bijgebleven!

En een goede en, in mijn ogen, terechte afsluiting van deze dagen: zorg voor onszelf! Binnen een uur heel concrete opdrachtjes en handvatten om goed op onszelf te blijven letten en voor onszelf te zorgen, want wat kunnen we soms veel geven. Goed om hier over na te denken en mee te nemen terug naar mijn eigen werkplek en collega’s. Ik kan nieuwe kennis en ervaringen delen en ben me er weer van bewust dat we ook steeds een oogje op elkaar moeten houden.

Heel hartelijk dank voor deze dagen, ik kan het warm aanbevelen!

Arda Baars-Blijleven, Coördinerend en palliatief oncologieverpleegkundige polikliniek, Franciscus Gasthuis, Rotterdam.

Begin van dit jaar heb ik mijn oncologieopleiding afgerond en de masterclass vond ik daarop een mooie opvolging. Ik kon me dan weer verder specialiseren in mijn eigen specialisme longcarcinoom. Een collega vroeg me ook om mee te gaan maar ben uiteindelijk alleen erheen geweest. Ik had subsidie aangevraagd hiervoor en deze werd aan mij toegekend, hier was ik enorm blij mee. Ik raad collega’s ook aan om subsidie aan te vragen, dit is een meewaarde voor iedere verpleegkundige binnen de longoncologie. Veel collega’s weten en/of wisten ook niet dat dit kon. Dit heb ik hun nu kenbaar gemaakt.

Ik zag dit als een mooie uitdaging om weer meer kennis te vergaren. Op 19 Maart werd ik verwacht in het bergerhotel in Amersfoort. We begonnen met een longarts uit het NKI-AVL  over de thoracale oncologie. Dit was een mooi begin van de 2 dagen want hier werd het gehele beloop van begin tot einde benoemd met daarbij de nieuwe ontwikkelingen van de thoracale oncologie zoals de immunotherapie maar ook de target therapie. Dit sloot helemaal aan bij mijn behoefte. Ik ben namelijk werkzaam op de dagbehandeling longoncologie en hier hebben wij erg te maken met de nieuwe ontwikkelingen en nieuwe studies. Aansluitend na deze 2 uur stond er een heerlijke lunch voor ons klaar. Dit was een goede afwisseling want 2 uur kost veel energie.

Hierna kwam de diagnostiek en behandeling van gemetastaseerd mammacarcinoom. Dit sloot iets minder aan bij mijn behoefte omdat ik niet werkzaam ben met mammacarcinoom. Maar omdat het op een hele interactieve en betrokken manier werd gepresenteerd was het achteraf heel boeiend. Er op volgend kwam de nieuwe anti tumor therapie. Dit was heel leerzaam en verhelderend met alle plaatjes en daarbij behorende uitleg. Hierdoor kreeg ik meer inzicht in de waar kijkt de patholoog nu naar.

De dag ging verder met voeding bij patiënt met gemetastaseerde ziekte van de diëtiste oncologie uit het Utrecht. Hier kregen we voor de belangen van voeding en kanker zoals de eiwit behoefte. Hierdoor krijg je als oncologie verpleegkundige nog meer handvatten om de kwaliteit van zorg te verbeteren.

Na deze lange leerzame dag kregen we de sleutel van onze hotelkamer en konden we even ontspannen en opfrissen. Hierna kregen we ons diner en konden we Netwerken.

Ik was helemaal alleen vanuit mijn ziekenhuis en kon dus veel netwerken met andere ziekenhuizen. Dit heb ik ook gedaan voornamelijk om te kijken hoe hun de zorg ervaren maar ook de nieuwe ontwikkelen. Onder genot van een borrel is het uitwisselen van kennis tussen verschillende ziekenhuizen nog gezelliger.

Dag 2 begon ik weer vol energie na een goed verzorgd ontbijt. We begonnen met de palliatieve zorg verzorgd door Britt Suelmann, internist-oncoloog uit het UMCU. Er werd aan de hand van casussen van de praktijk de theorie toegepast. Dit zorgde voor verduidelijking en mede hierdoor onthoud je de kennis beter. Tijdens de beeldvorming bij gemetastaseerd mamma en longcarcinoom. Werd TNM classificatie naar voren gehaald met daarbij passende beeldvorming.

Tijdens de radiotherapie werd er uitgebreid ingegaan op welke indicaties welke fractionering wordt gekozen. Ingeborg Kuper nam ons mee bij de ouderen met een gemetastaseerde ziekte, en de rol van de klinisch geriater bij deze groep.

Als laatste eindigde we met een GZ psycholoog van het Helen Dowling Instituut te Bilthoven. Hierbij werden wij als verpleegkundige onder de aandacht gebracht en geactiveerd. Dit gaf even een positieve boost op je geest, die naar veel luisteren ook vermoeid kan raken.

Het waren 2 dagen vol nieuwe ontwikkelingen en kennis. Het gaf veel verdieping en veel handvatten voor mij voor de afdeling. Deze kennis kan ik ook toepassen op onze afdeling. Wij doen volop mee met de nieuwe ontwikkelingen binnen de longoncologie. Ik heb deze kennis ook gedeeld met mijn collega’s doormiddel van de powerpoints die online stonden op oncowijs. Dit zorgde voor verheldering bij mijn eigen klinische les. Het was heel leerzaam maar het kostte ook veel energie hele dagen luisteren. Doordat er tussen door goed voor ons werd gezorgd, kreeg je wel weer een boost na het eten. Voor de lunch, diner en tussendoortjes mijn complimenten. Het was genieten. Alle sprekers waren zeer enthousiast. Je ziet dat iedereen het ook met passie doet en er veel tijd in heeft gestoken. Vragen stellen was voor geen spreker te veel en er werd goed naar je geluisterd.

Ik wil de gehele organisatie bedanken voor deze 2 prachtige dagen. Het was een genoegen om hierbij aanwezig te zijn en ik zou zo weer terug willen komen. Ze hebben goed nagedacht over de opzet van de masterclass en alle informatie is zinvol voor de praktijk. De interactie met praktijkervaringen maakt het ook nog leuker.

Astrid van de Weijer, oncologieverpleegkundige, verpleegafdeling cardio thoracale chirurgie, longziekten en dagbehandeling longoncologie, RadboudUMC, Nijmegen.

Dit jaar heb ik voor het eerst gebruik gemaakt van de mogelijkheid om subsidie aan te vragen voor het volgen van een scholing. Aangezien er nog geen budget was vrij gemaakt en er daarom geen duidelijkheid was, leek mij dit een geschikte optie.

1½ jaar geleden zijn we op poli long gestart, met een andere opzet voor het begeleiden van patiënten met longkanker. 2 Dagen in de week werk ik samen met de longartsen op de longpoli. Op die dagen sluit ik aan bij uitslag gesprekken en vang ik nadien de patiënten op. Daarnaast nemen we de patiënt mee in begeleiding niet alleen gedurende de behandelfase, maar ook daarna.

De Masterclass, leek mij uitermate geschikt om mijn kennis te vergroten en me meer te verdiepen in de palliatieve zorg. Mijn enthousiasme werd alleen maar groter bij het zien van het programma.

Aangekomen op de locatie bleken er nog meer subsidie genoten te zijn, waardoor er gelijk al een klik ontstond. Over en weer werden er foto’s gemaakt die als bijlage zouden moeten dienen, als aanvulling op het verslag. Het enthousiasme bij aanvang van de eerste dag werd meer dan bevestigd en beloond. Het werd een inspirerende en leerzame dag, vol met enthousiaste en mooie sprekers. Er waren met regelmaat aha momenten, op voor mij nieuwe informatie. Ook momenten waarin ik bevestiging vond, dat we in ons ziekenhuis de juiste dingen doen.

De dag werd mooi en waardevol afgesloten met een heerlijk diner, waarin er op een gezellige manier weetjes, kennis en ervaringen werden uitgewisseld. Dag 1 was voor mijn gevoel al een groot succes, was erg benieuwd wat dag 2 mij zou brengen.

Die beloofde volgens het programma al evenveel goeds. Ook deze dag was gevuld met goede sprekers, met veel aandacht en interactie. De presentatie van Mevr. drs. B.B.M. Suelmann, internist-oncoloog, over Palliatieve zorg bij het mamma- en longcarcinoom, heeft veel indruk op mij achter gelaten. De manier waarop ze ons voorzag van informatie was ontzettend prikkelend, maar vooral mooi. In alles wat deze vrouw uitstraalde sprak kunde, aandacht, professie, maar bovenal betrokkenheid.

Ook het verhaal over de geriatrische patiënt sprak me aan, omdat ik veelal vindt dat wij in ons ziekenhuis hierin nog een slag hebben te slaan.

Tot slot nog de kers op de taart, een presentatie  met aandacht en zorg voor de zorgverlener. Een prachtige titel, die we soms wel eens uit het oog verliezen. Zorgen voor elkaar in deze tak van specialisme dat oncologie heet. Een specialisme met veel ontwikkelingen, steeds jonger wordende patiënten en vooral veel emoties. Emoties van de patiënt, de familie, maar zeker ook die van de specialist en jezelf. Het was een waardige afsluiter van deze 2 dagen.

2 Prachtige dagen waarin veel besproken is, en veel uitgewisseld is. Over nieuwe zaken, al bestaande zaken, nog te ontwikkelen zaken, dat doen wij anders zaken en ook dat ga ik morgen anders doen zaken.

Tevreden en met een vol, maar positief vol, hoofd ga ik weer naar huis. Klaar om de volgende dag mijn overige collega’s net zo te prikkelen en te inspireren als ik ben geweest deze 2 dagen.

Bedankt!

Cindy van Osch, Case manager Oncologie, Ziekenhuis Bernhoven, Uden.

Op 19 en 20 maart heb ik de masterclass gemetastaseerd mamma- en longcarcinoom bezocht. Vooraf hoorde ik van collega’s die deze masterclass eerder bijwoonden, dat het echt dagen zijn waar je nieuwe dingen hoort. Nu loop ik al een poosje mee in oncoland en was dan ook erg benieuwd of dit zo zou zijn.

Allereerst wil ik zeggen dat het 2 dagen zijn die zeer inspirerend zijn en ondanks dat het ook vermoeiend is, ga je met goede ideeën terug naar huis. Ten tweede vind ik het heel goed georganiseerd en de locatie is perfect. Ten derde vind ik het programma erg divers en de sprekers die er voor zijn uitgenodigd pasten prima in dit programma en zij kwamen hun zegje gepassioneerd doen.

Dan of ik er nieuwe dingen heb gehoord: ja dat ook, maar vooral was het voor mij ook heel fijn te weten; Wilma, je bent goed op de hoogte. Daar was ik achteraf gezien nog het meest blij mee.

Het nieuwe wat ik gehoord heb: iemand vertelde hoe zij het fenomeen pseudoprogressie uitlegde aan haar patiënten. Ze vergeleek het met de reactie van wespensteek. Iedereen kon zich daar iets bij voorstellen en dit ga ik zeker gebruiken bij mijn uitleg aan patiënten.

Bij de lezing over voeding werd verteld dat er sinds kort ook hartige smaken zijn te verkrijgen op het gebied van drinkvoeding. Sinds de masterclass heb ik dit al menig keer geadviseerd te gaan proberen.

Bij de lezing over palliatieve zorg kwam het gebruik van ritalin ter sprake als oppepmiddel dat mensen kunnen gebruiken. Ik had dit al eerder gehoord, maar was het compleet vergeten. Zeker iets om een arts hierop te attenderen dit als optie voor te schrijven. 

Bij de lezing: ouderen met gemetastaseerde ziekte werd ingegaan op de rol van een verpleegkundige die ouderen screent middels de GFI en evt daarna assessment afneemt in nauwe samenwerking met een geriater. Ik zie hier zeer zeker mogelijkheden voor ons ziekenhuis, waar we veel oudere mensen met kanker behandelen en die voor zware behandelingen komen te staan. En ga dit bespreken met mijn leidinggevende en oncologen van de afdeling.

Groot voordeel van deze masterclass tov sommige andere symposia is dat er dieper op de materie kan worden ingegaan. Er is eenvoudigweg meer tijd voor een onderwerp. Zeker een aanrader voor anderen en ik zal collega’s hierop attenderen.

Samen met mijn collega’s die ook deze masterclass gevolgd hebben dit jaar kunnen we de rest van de afdeling een overzicht geven wat we allemaal hebben gehoord en wat ideeën aandragen wat voor onze afdeling zou kunnen werken. 

Wilma Bloemheuvel, oncologieverpleegkundige, Dagbehandeling Chemo-unit, Antonius ziekenhuis, Utrecht.

Met subsidie van V&VN Oncologie ben ik op 19 & 20 maart 2018 naar de masterclass geweest. Het waren twee innoverende, goed verzorgde dagen.

De nieuwe ontwikkelingen rondom de zorg voor deze gemetastaseerde ziekten zijn aan bod bekomen. Een breed scala aan experts en professionals hebben gesproken. De groep bestond uit (oncologie)verpleegkundigen van dagbehandelingen, verpleegafdelingen & enkele verpleegkundig specialisten uit alle delen van Nederland.

Een terugblik:

Op 19 maart gaf dr J.A. Burgers een presentatie over de thoracale oncologie anno 2018. Hij beschreef dat er steeds minder verschillen zijn tussen mannen en vrouwen bij het ontstaan van longkanker. Door de emancipatie eind jaren 70 zijn steeds meer vrouwen gaan roken waardoor het aantal mannen versus vrouwen met longkanker steeds meer gelijk oplopen. Hij gaf aan dat vrouwen mogelijk gevoeliger zijn voor het ontstaan van longkanker. Hoe meer patiënt heeft gerookt hoe meer mutaties er aanwezig zijn in de tumor waardoor meer effect op immunotherapie. Dr. Burgers gaf informatie over de mogelijkheden van liquid biopsie en over de heterogeniteit van een longtumor. In academische centra wordt nu om deze reden een PDL-1 PET-CT gemaakt. Als laatste werd de “DRUP (Drug Rediscovery Protocol) studie” besproken. Een nationaal onderzoek naar de effectiviteit van het koppelen van tumor-kenmerken en gerichte anti-kankermedicijnen (met name TKI’s). De doelgroep zijn patiënten met vergevorderde of uitgezaaide kanker, voor wie geen standaardbehandelingen meer beschikbaar zijn. http://www.cpct.nl/drup-drug-rediscovery-protocol-studie/

Daarna gaf dr J. Tol een interactieve presentatie over de diagnostiek en behandeling van het mammacarcinoom. Zij gaf aan dat er vaak een grijs gebied is tussen curatieve en palliatieve behandelingen, dit geeft veel onzekerheid bij de patiënt en hun naasten. Daarna gaf ze een prettige uiteenzetting over het gebruik van hormonale behandelingen en het gebruik van antidepressiva. Dat patiënten met een CYPC2D6-enzym mogelijk minder effect hebben van de hormonale behandeling & minder effect op antidepressiva. Dat het bepalen van spiegels hiervoor belangrijk is. Wat voor mij nieuw was was het feit dat tripel negatieve mammacarcinoom te vergelijken is met een longcarcinoom. Snelle progressie en daardoor is snel starten van een behandeling noodzakelijk. Dr J. Tol vervolgde haar presentatie over verschillende nieuwe behandelingen voor het mammacarcinoom, zoals behandelingen met pertuzumab in combinatie met herceptin, de BOOG-studie en de Sonia-studie.

Na de pauze gaven dr Blaauwgeers en drs. E. Schuuring een presentatie over het stellen van een diagnose, verschillende genetische soorten longkanker en de verslaglegging hiervan. Het zg moleculair tumor board. Hierbij werd duidelijk dat de diagnostiek soms erg lastig kan zijn en tijd vraagt. Onderzoekers van het VUmc hebben een techniek ontwikkeld om circulerende tumorcellen in een vroeg stadium op te sporen in slechts één druppel bloed. Het beoordelen van de aanwezigheid van het NSCLC, mutatieonderzoek (oa EGFR) en de effecten van de behandeling in het bloedplasma is dus geen science fiction meer. Het is nog in een vroeg stadium en niet in elke instelling is dit mogelijk. Het is vooral erg prettig voor patiënten, zeker als het moeilijk is om biopten te nemen. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5326656/

Als laatste gaf mevr ten Have een presentatie over voedingszorg op maat bij de oncologische patiënt. Zij gaf oa aan dat er vaak sprake is van sarcopenie; een natuurlijk proces van ouder worden maar door de oncologische behandeling is dit versnelt ingezet. De oorzaak hiervan is onduidelijk en moeilijk behandelbaar. Bij patiënten met longkanker neemt de ruststofwisseling toe. Dit is een afname van spiermassa waardoor krachtsverlies optreedt. Mevr. Ten Have gaf een mooi overzicht over het effect van comfort eten en het PG-SGA screeningsinstrument wat ontwikkelt wordt en ws de SNAQ gaat vervangen.

Op de 2e dag van deze masterclass gaf drs. B. Suelmann een bevlogen presentatie over ziektegerichte en symptoomgerichte palliatie. Ze gaf aan dat vermoeidheid een groot probleem is tijdens de palliatieve fase en dat de oorzaak hiervan heel breed is (verandering van de hypofysefunctie, verlaging van serotine in het cerebrum, verandering lab-waarden etc). Mogelijk dat een medicamenteuze behandeling effectief kan zijn. Denkende aan een korte periode corticosteroïden gebruiken of opstarten methylfenidaat (ritalin). Zuurstof in palliatieve fase is niet altijd even effectief om dyspneu te behandelen. Soms is kamerlucht net zo effectief, soms in combinatie met corticosteroïden.

Dr Franken, radioloog in het Jeroen Bosch ziekenhuis, gaf een duidelijke uiteenzetting over het verschillende technieken op het gebied van diagnostiek en beoordelen van behandelingen. De mogelijkheden van een MRI, CT-scan, X-thorax en een echografie.

Als derde deze dag gaf Dr. Gadella een presentatie over het doel en de functie van radiotherapie op het gebied van palliatieve en curatieve behandelingen. Zij gaf aan dat het effect gemiddeld 1 jaar aanhoudt en dat herhaling van radiotherapie zeker zin kan hebben, ook als het effect minder was. Dr. Gadella verwees naar een Recursive Partitioning Analysis (RPA) -classificatie. Dit is een overlevingstabel bij metastase in het cerebrum. Dit was nieuw voor mij.

Als laatste gaf GZ psycholoog mevr. vd Wolf tips, reflectie op soms moeilijke zaken voor de verpleegkundige in de praktijk. Ze refereerde naar de slogan van IKEA ‘aandacht maakt alles mooier…’. Ik vond het een mooie afsluiter van deze mooie, indrukwekkende masterclass.

Tot slot wil ik aangeven dat tijdens deze goed verzorgde masterclass vooral oncologieverpleegkundigen heel veel van kunnen opsteken. Voor hen is het een echte aanrader! Door middel van een verslag in de nieuwsbrief ‘Luchtig’ van het Jeroen Bosch ziekenhuis heb ik aandacht gevraagd voor deze (gesubsidieerde) masterclass en een terugkoppeling gegeven van deze dagen voor mijn collegae.

Syllie Vermeer, VS/Msc poli longgeneeskunde, Jeroen Bosch Ziekenhuis, Den Bosch

Op 19 en 20 maart van dit jaar mocht ik deelnemen aan de Masterclass Gemetastaseerd Mamma- en Longca. Hiervoor had ik een subsidie gekregen. Als ‘jonge’ oncologieverpleegkundige (pas anderhalf jaar geleden de opleiding tot oncologieverpleegkundige afgerond) wil ik graag nog veel wil leren/lezen/horen. Inmiddels werkzaam op de dagbehandeling chemotherapie en klinische afdeling in ons ziekenhuis, waar ik dagelijks te maken heb met verschillende oncologische ziektebeelden en de daarbij behorende behandelingen en ontwikkelingen. Natuurlijk vaar ik mee op de ervaring van mijn collega’s, kan ik hen over van alles en nog wat bevragen en de theoretische kennis van de opleiding verder in de praktijk brengen. Ik heb de Masterclass als 2 zeer waardevolle dagen ervaren; ontvangen met een warm welkom in een entourage waar ik me verwend heb gevoeld. Verwend vanwege de verschillende sprekers met ieder hun eigen aandachtsgebied; thoracale oncologie, anti-tumor therapie, voeding, palliatieve zorg, radiotherapie om er maar een paar te noemen.

Ik ontdekte dat er niet persé alleen maar nieuwe dingen werden verteld, dat ik ook al erg veel in de praktijk tegenkwam. Dat gaf ook een goed gevoel, ik sta er dus aardig middenin, niet helemaal nog aan het begin zoals ik soms zelf het gevoel heb. Goed om de ontwikkelingen nog eens met elkaar door te nemen, deze met elkaar te bespreken of hierover een discussie te voeren.

Wat ik ook als zeer waardevol heb ervaren is het contact met mijn collega-oncologieverpleegkundigen, die uit het hele land kwamen. Samen met ‘mijn’ collega’s in gesprek over wat zij al dan niet tegen komen in hun werk, hoe zij daar mee omgaan, hoe bij hen de gang van zaken is. Erg leuk om zo ervaringen uit te wisselen. Alleen daarom al een aanrader om deze dagen te bezoeken!

Dank aan de V&VN Oncologie om mij de gelegenheid te geven om hieraan deel te kunnen nemen!

Hartelijk groet, Leonie van Rijn, Oncologieverpleegkundige, Gelre Ziekenhuis, locatie Zutphen

Niet verwacht maar wel gekregen (waarmee blij verrast!): subsidie om deel te mogen nemen aan deze Masterclass Gemetastaseerd Mamma- en Longcarcinoom op 19-20 maart 2018 in Amersfoort. Ik zal me eerst voorstellen, ik ben Debbie Van Uytvange en ben reeds 15 jaar tewerkgesteld als oncologieverpleegkundige. Sinds 3 jaar heb ik een duobaan, ik werk als oncologieverpleegkundige op de verpleegafdeling longgeneeskunde en als verpleegkundig consulent|casemanager voor onder andere patiënten met longcarcinoom. De patiënten op de afdeling longgeneeskunde behoren tot een wisselende patiëntencategorie. Ongeveer 40% van de patiënten valt onder COPD-patiënten. De overige 60% bestaat uit patiënten welke hoog complex zijn. Ik geef ook intensieve zorg aan longpatiënten door middel van niet- invasief beademen. De patiënten populatie is divers bijvoorbeeld een pneumonie, longkanker of een verergering van de COPD-klachten. Als verpleegkundig consulent|casemanager draai ik zelfstandige spreekuren. Ik kom dagelijks in contact met long (kanker) patiënten die slecht nieuws te horen krijgen en daarna een behandeling ondergaan. Binnen deze functie ben ik een vast aanspreekpunt binnen het ziekteproces van de patiënt. De zorgbehoefte veranderd in het proces naarmate de complexere situatie van de patiënt. Mijn taak is gericht op het overbrengen van kennis van het ziektebeeld, coördineren in de verschillende fases van het traject (longoperatie, chemotherapie, radiotherapie, een combinatie, trageted therapy, follow up) en steun voor de patiënt en naasten.

Een scholing waar je met je koffertje naartoe gaat… en dan ook nog gratis door de gekregen subsidie! Een aanrader! We hebben in een goed verzorgde setting (Regardz Berg Hotel Amersfoort) een mooie Masterclass mogen ontvangen. Er kwam van alles aan bod rondom de twee ziektebeelden: epidemiologie en incidentie, de nieuwe ontwikkelingen op pathologisch gebied, mutaties, diagnostiek en beeldvorming, ontwikkeling van nieuwe medicijnen en behandeling van de twee verschillende ziektebeelden.

Voeding werd ook besproken en vooral de bijvoeding in de palliatieve fase. Veel praktische tips kwamen voorbij, maar ook de vraag of dit altijd zinvol is en hoe je daarover in gesprek gaat met een patiënt maar zeker ook met de naasten. Wat me het meest opviel dat het interessante onderwerpen waren die mooi in elkaar over gingen, er was een goede balans in het programma met op gepaste tijdstippen pauzes om iets te drinken, te eten of even kort een frisse neus te halen. De sprekers straalde enthousiasme en deskundigheid uit waardoor ik geboeid zat te luisteren.

’s Avonds stond er een heerlijk dinerbuffet voor ons klaar en was er volop tijd om te netwerken. Daar heb ik dan ook goed gebruik van gemaakt. In de twee dagen heb ik veel nieuwe dingen gehoord, het geheugen is weer deels opgefrist en zeker weer een nieuwe dosis enthousiasme is ontstaan.

Zelf vond ik de bijdrage over beeldvorming heel leerzaam. Door het laten zien van allerlei radiologisch beeldmateriaal en de nodige uitleg daarbij weet ik nu beter waar ik naar kijk tijdens een grote visite of MDO. Zeer interessant vond ik de ontwikkelingen op het gebied van biomoleculaire pathologie en de nieuwe antitumor therapie. Landelijk worden biomoleculaire MDO's opgezet om de kennis en kunde op dit gebied steeds verder te vergroten. Aangezien er zonder nauwkeurige diagnostiek geen juiste behandeling mogelijk is, wordt er kritisch gekeken naar de grensgebieden in de verslaglegging en worden zogenaamde zekerheden ter discussie gesteld.

De nieuwe inzichten zal ik toepassen in mijn werkveld. Niet alleen omdat ik na het congres weer heel veel energie en motivatie opgedaan heb, maar ook om de beste professionele zorg aan mijn patiënten te kunnen bieden. Ik sta als verpleegkundig consulent|casemanager letterlijk midden in het werkveld. Ik kom op voor zowel de professionals als voor de patiënten.

Ik wil mijn directe collega’s meenemen in wat ik geleerd heb vanuit bovenstaand programma. Dit zal ik doen aan de hand van de presentaties die (tijdelijk) zichtbaar zijn op de site van www.oncowijs.nl.

Aan de organisatie wil ik mijn waardering uitspreken voor deze twee dagen! Het geheel was van het begin tot het einde goed verzorgd. Men heeft een interessant programma van hoog niveau met boeiende sprekers weten samen te stellen. Op een prachtige locatie met een verzorgde hotelkamer voor een comfortabele overnachting maakt het een geslaagde masterclass. Door de overzichtelijke grootte van de groep heerste er een gemoedelijke sfeer en er was voldoende ruimte en tijd om te netwerken. De aanwezigheid van de sponsors was zeer positief. Ik heb genoten!

V&VN Oncologie heel erg bedankt voor de subsidie, ik kan het iedereen aanraden om subsidie aan te vragen, het waren twee inspirerende dagen! Met vriendelijke groeten,

Debbie Van Uytvange, verpleegkundig consulent/casemanager|oncologieverpleegkundige longgeneeskunde in het Catharina- Ziekenhuis in Eindhoven.