Deskundig en bekwaam

Als verpleegkundige, verzorgende of verpleegkundig specialist ben je nooit uitgeleerd. De zorgvraag, de wensen en eisen van de patiënt en de inzichten over de beste zorg veranderen continu. Ook in 2020 werkten we aan kwaliteitsstandaarden en indicatoren voor het verpleegkundige en verzorgende domein om het vak op het hoogste niveau te kunnen brengen. We zagen welke lessen de coronatijd ons leerde op het gebied van versnelde richtlijnontwikkeling. En we keken kritisch naar onze dagelijkse praktijk: we gingen verder met het schrappen van overbodige registraties en handelingen.

In 2020 hebben we de ontwikkeling van kwaliteitsstandaarden voor de wijkverpleging voortgezet. De knelpunten die worden ervaren door professionals uit de wijkverpleging zijn daarin nog steeds leidend. Er is één nieuw ontwikkeltraject gestart en er lopen nog 15 bestaande trajecten door na 2020. Er zijn twee richtlijnen en een handreiking geautoriseerd en twee daarvan zijn ook al gepubliceerd. Daarnaast hebben we via onze activiteiten meer de nadruk gelegd op de implementatie van kwaliteitsstandaarden in de praktijk. Want naast het opleveren van nieuwe kwaliteitsstandaarden is aandacht voor een juiste toepassing en gebruik in de praktijk minstens zo belangrijk. Zo is er een opleidingstraject gehonoreerd voor het opleiden van 15 implementatiecoaches, waarbij je als verpleegkundige, verzorgende of verpleegkundig specialist wordt opgeleid om richtlijnen goed te laten landen in jouw organisatie.

Ook heeft de coronapandemie laten zien dat naast langdurige richtlijntrajecten, ook trajecten mogelijk zijn die versneld plaatsvinden en bijvoorbeeld snel antwoord geven op afgebakende vraagstukken. Deze lessen nemen we mee in de toekomstige trajecten. 

V&VN nam actief deel aan overleggen over indicatoren in de verpleeghuiszorg, medisch specialistische zorg en de wijkverpleging. Onze insteek daarbij is een proces in te richten van leren en verbeteren op basis van verpleegsensitieve uitkomsten.

Onze beroepsgroepen leverden in 2020 meer dan voorheen een bijdrage aan het schrappen van onzinnige registraties en oneigenlijke taken, om zich maximaal te kunnen richten op zorguitkomsten. Leden van V&VN doen mee aan schrapsessies, ontregel de zorg-beleidstafels, onzinnige registraties uit verschillende sectoren worden afgeschaft. V&VN checkt wat verpleegkundigen hier in de praktijk van merken. V&VN ontwikkelt ook een instrument om zelf aan de slag te gaan met ontregelen.

Activiteiten in de wijkverpleging

Veel voorgenomen activiteiten stonden al snel in het teken van (de bestrijding van) corona. Daarnaast droeg V&VN bij aan de uitvoering van activiteiten die zijn overeengekomen in het Hoofdlijnenakkoord Wijkverpleging. Zo is de evaluatie van de toolbox indicatiestelling uitgevoerd, is een onderzoek van start gegaan naar praktijkvariatie in het indicatieproces van wijkverpleegkundigen en is de uitrol van intercollegiale toetsing begonnen, net als de ontwikkeling van het assessment vakbekwaam indiceren. Doel is een assessment te ontwikkelen dat wijkverpleegkundigen inzicht geeft in hun persoonlijke competenties, zoals klinisch redeneren en het gebruik van het normen- en begrippenkader. Het congres Indicatiestelling is vanwege corona een jaar uitgesteld naar mei 2021. Ook leverden leden van de vakgroep wijkverpleegkundigen van V&VN input ten behoeve van een nieuwe bekostigingssystematiek voor de wijkverpleging.

Het experiment nieuwe bekostiging start in 2022 en zal 5 jaar duren. In die periode volgt doorontwikkeling en evaluatie. Ook bij deze ontwikkeling participeren leden vanuit de vakgroep wijkverpleegkundigen.

Activiteiten in de GGZ

V&VN heeft zich er, vanuit de vakcommissie GGZ, met een aantal andere actieve leden en ondersteund door het verenigingsbureau, in 2020 voor ingezet om het verpleegkundig perspectief sterker in te brengen in de Wet verplichte GGZ en gelieerde wetten. Daarnaast hebben we betaaltitels afgesproken voor verpleegkundigen (zowel algemeen GGZ-verpleegkundigen als gespecialiseerde spv) en verpleegkundig specialisten GGZ in het Zorgprestatiemodel. Dit is het nieuwe systeem van bekostiging dat in 2022 geïmplementeerd zal zijn. Ook is er stevige discussie geweest rond regiebehandelaarschap, de doorzettingsmacht daarop en het nieuw uitgebrachte Kwaliteitsstatuut GGZ. De leden en het verenigingsbureau zijn samen opgetrokken om te waarborgen dat het GGZ verpleegkundig beroep, binnen indicerend en coördinerend regiebehandelaarschap, goed weergegeven wordt volgens de juiste wettelijke bevoegdheden, bekwaamheden en competenties. Verder heeft V&VN met alle partijen in de GGZ verder gewerkt aan het realiseren van de afspraken in het hoofdlijnenakkoord GGZ én zetten de vakcommissie en het verenigingsbureau zich in voor een goede samenwerking rond ontwerp, implementatie en verbetering van richtlijnen in de GGZ binnen de alliantie van Akwa GGZ en in samenwerking met het Zorginstituut Nederland.

Toekomstbestendigheid Wet BIG

Samen met andere betrokken partijen participeerde V&VN in een stuurgroep waarin (na de hoogopgelopen discussie over de toentertijd beoogde wettelijke veranderingen in het beroep verpleegkundige) werd bezien wat er nodig is om de Wet BIG toekomstbestendig te houden. Het resultaat van de discussie is verwoord in een brief van de minister van VWS aan de Tweede Kamer.

Samenvattend werd geconcludeerd dat het ministerie van VWS in samenwerking met betrokken stakeholders nadere invulling gaat geven aan voorbehouden handelingen en toelating van nieuwe beroepen, deskundigheidsbevordering in het kader van de herregistratie en de lerende werking van het tuchtrecht. Voor meer informatie, zie: TK 2020 – 2021, 1771909-213286-MEVA.

Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) en de Wet zorg en dwang (Wzd)

Op 1 januari 2020 zijn de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) en de Wet zorg en dwang (Wzd) in werking getreden. Beide wetten regelen de rechten bij onvrijwillige zorg of opname van mensen die te maken krijgen met een psychische aandoening (Wvggz) dan wel voor mensen met onder andere een psychogeriatrische aandoening of een verstandelijke beperking (Wzd). Het uitgangspunt van meer rechtsbescherming voor de cliënt wordt in beide wetten vormgegeven door, tot in het kleinste detail, procedures en controlemechanismes voor te schrijven. V&VN ondersteunt het uitgangspunt van beide wetten, maar heeft ook in 2020 bij VWS aandacht gevraagd voor verbetering van de uitvoerbaarheid van beide wetten, zodat deze beter aansluiten op de praktijk. De coronacrisis zorgde echter ook op dit punt voor vertraging.

Daarnaast is V&VN actief om verzorgenden en verpleegkundigen te informeren en inhoudelijk te ondersteunen bij het onderwerp ‘onvrijwillige zorg’. V&VN heeft in 2020 meegewerkt aan het profiel zorgverantwoordelijke Wzd. Ook heeft V&VN op de website een themapagina over de Wet zorg en dwang gelanceerd. In 2020 is verder gestart met de ontwikkeling van een richtlijn onvrijwillige zorg en een handreiking Wzd in het ziekenhuis.

V&VN Academie

De activiteiten van de V&VN Academie vinden plaats vanuit de Visie op leren en ontwikkelen, die in 2020 door leden en bureaumedewerkers is ontwikkeld. Ten gevolge van corona is het merendeel van de geplande fysieke bijeenkomsten niet doorgegaan. Vanaf maart 2020 is de V&VN Academie op zoek gegaan naar manieren om de leden van de gewenste informatie te kunnen voorzien. De eerste twee kwartalen lag de focus daarbij op het leren en informeren over corona. Daarbij werd samengewerkt met en doorverwezen naar andere partijen (beroepsverenigingen, aanbieders van scholing). Het bood medewerkers van V&VN de kans om de mogelijkheden van digitaal leren te verkennen en uit te werken, zodat afdelingen en platforms ook daarin goede ondersteuning kunnen krijgen. Het aanbod in de V&VN-agenda is niet minder geworden, maar meer ontwikkeld vanuit de vraag (leden, afdelingen en projecten) dan in eerdere jaren.

De website van de V&VN Academie is verbeterd, met name de navigatie . Het voornemen is om ook ander aanbod dan alleen bij- en nascholing eenvoudiger in beeld te brengen en daarmee te inspireren tot andere vormen van leren. De vindbaarheid van de (inhoud van de) V&VN Academie bij zoekmachines op internet is verbeterd.

➝ Naar V&VN Academie

Historisch College Florence Nightingale Instituut

In 2020 kreeg het geregistreerde online museum Florence Nightingale Instituut (FNI) officieel een plaats binnen V&VN. Daar bouwt het verder aan het verzamelen, behouden en uitdragen van het verpleegkundig historisch erfgoed. Het jaar 2020 stond ook voor het FNI in het teken van corona. Op www.fni.nl werden ervaringen van verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten actief verzameld om deze veilig te stellen voor de toekomst. Dat er veel aandacht is voor de geschiedenis van de verpleging bleek tijdens De Dag van de Verpleging, waar het FNI veel spreektijd kreeg in de landelijke media om te vertellen over Florence Nightingale en haar invloed op de verpleegkunde nu. Daarnaast werkte FNI mee aan een digitale tentoonstelling van het Amsterdam Museum over verpleegkundig werk in de eerste coronagolf. In oktober werd het Historisch College, bestaande uit verpleegkundigen, historici en erfgoedspecialisten, officieel geïnstalleerd.

➝ Meer informatie over het Historisch College FNI

Wetenschappelijk College

Bestuursleden van het Wetenschappelijk College bogen zich in 2020, in wisselende samenstelling, over onder meer het ZonMw onderzoeksprogramma V&V, de academische werkplaatsen in de wijkverpleging en implementatie van onderzoek. Daarnaast verdiepte het college zich in een mogelijk vervolg op het succesvolle Leadership Mentoring in Nursing Research (LMNR) programma van ZonMW.

In 2020 werd ook een Wetenschappelijke Tafel Wijkverpleging (WTW) georganiseerd. Deze WTW heeft door middel van een raadpleging van onze ambassadeurs wijkverpleging snel inzicht verkregen in de impact van corona op de wijkverpleging. Dit inzicht is onder meer meegenomen tijdens de technische briefing door de (toenmalige) CNO aan de Tweede Kamer in mei 2020. In afstemming met brancheorganisatie ActiZ is daarnaast een landelijke COVID-19-registratie opgezet. Daarnaast werden landelijke academische werkplaatsen ingericht.

Samen met de vakgroep wijkverpleegkundigen (onderdeel van V&VN Maatschappij & Gezondheid) wordt gewerkt aan de ontwikkeling van uitkomstindicatoren. Voor V&VN lag de focus op het onderwerp ‘belastbaarheid van mantelzorg’.

➝ Naar het Wetenschappelijk College

Handreiking Indicatieproces kindzorg

In het afgelopen jaar is in de Tweede Kamer regelmatig gedebatteerd over de handreiking indicatieproces kindzorg. Deze handreiking is ontwikkeld als beroepsnorm en hulpmiddel voor kinderverpleegkundigen. De handreiking moet meer eenheid brengen in hoe kinderverpleegkundigen indiceren. V&VN-afdeling Kinderverpleegkundigen heeft deze handreiking ontwikkeld in samenwerking met Kinderverpleegkunde.nl, vertegenwoordigers van ouders en patiëntenverenigingen en zorgverzekeraars. Inmiddels heeft de Tweede Kamer een bemiddelaar ingesteld om het proces rond de handreiking in goede banen te leiden. Eind 2020 werd de e-learning “Zorg aan het zieke kind en gezin in de eigen omgeving” gepubliceerd.

Kwaliteitsregister V&V

In 2020 is er een visie op het Kwaliteitsregister Verpleegkundigen & Verzorgenden ontwikkeld met aandacht voor het aanvullende karakter van het Kwaliteitsregister V&V op leermanagementsystemen in zorgorganisaties. Daarnaast zijn tal van verbeteringen in gebruiksgemak doorgevoerd en nieuwe functies toegevoegd, zoals een uitbreiding met een module “voorbehouden en risicovolle handelingen” en een vereenvoudiging van de manier waarop verpleegkundigen en verzorgenden overige deskundigheidsbevorderende activiteiten (ODA) kunnen invoeren. Ook zijn de CanMEDS-rollen toegevoegd aan de app van het Kwaliteitsregister. Gebruikers zijn intensief betrokken geweest bij deze ontwikkelingen, zowel door middel van frequente raadpleging van een klankbordgroep met meer dan 100 gebruikers als door middel van specifiek gebruikersonderzoek. 

➝ Naar het Kwaliteitsregister V&V

Register Zorgprofessionals

In het Register Zorgprofessionals zijn in 2020 ook de module voor voorbehouden en risicovolle handelingen en de CanMEDS-rollen bij ODA opgenomen. Dit register wordt gebruikt door ambulancechauffeurs, dermatologie- en endoscopie-assistenten, praktijkondersteuners huisartsen en researchprofessionals.  

➝ Naar het Register Zorgprofessionals

Verpleegkundig Specialisten Register

Drie grote ontwikkelingen drukten hun stempel op de uitvoeringswerkzaamheden van de Registratiecommissie Specialismen Verpleegkunde (RSV). In de eerste plaats was dat de coronapandemie. In april 2020 kondigde de RSV een coulanceregeling aan die aan verpleegkundig specialisten meer ruimte bood om te kunnen voldoen aan de eisen voor herregistratie. 

Daarnaast kwam een grote, beroepsinhoudelijke vernieuwing tot stand. In de zomer van 2020 gaf de minister van Medische Zorg en Sport goedkeuring aan het samenvoegen van de somatische specialismen tot één nieuw specialisme Algemene Gezondheidszorg (AGZ). Deze samenvoeging, die voor een belangrijk deel gerealiseerd zou worden op 1 januari 2021, stelde grote eisen aan de beleidsvoorbereiding. Veel aandacht ging uit naar communicatie met de geregistreerde verpleegkundig specialisten en de juiste inrichting van de ICT-systemen. 

Een derde grote ontwikkeling was de overgang naar een nieuw CRM-systeem (Customer Relationship Management) binnen V&VN in december 2020, waardoor alle automatiseringsprocedures van de RSV opnieuw moesten worden vormgegeven, ingericht, getest en doorgevoerd. 

➝ Naar het Verpleegkundig Specialisten Register