5 handelingen in de wijk die je beter kunt laten

Is elke handeling in de wijk wel nodig? Nee! Zo blijkt uit een inventarisatie onder wijkverpleegkundigen en verzorgenden. Het gaat om tientallen verpleegkundige handelingen die eerder zinvol leken, maar nu soms zelfs schadelijk blijken. “Dagelijks cliënten volledig wassen? Het wordt echt afgeraden”, zegt wijkverpleegkundige en uitvoerend onderzoeker Benjamin Wendt.

De inventarisatie is onderdeel van het project over passende zorg (zie kader onderin). “Het gaat niet alleen om minder werkdruk of over geld, maar ook om de zorg toegankelijk te houden en de kwaliteit te waarborgen. Dat we cliënten bijvoorbeeld niet blootstellen aan onnodige handelingen”, licht Benjamin toe. “Iets niet doen, staat niet gelijk aan slechte zorg. Dat is een misvatting. Minder doen kan soms daadwerkelijk beter zijn, dan meer doen. Een bekend voorbeeld: gebruik geen wondbedekkers bij een primair gesloten wond.”

Op basis van de bestaande ‘beter laten’-lijst uit 2017, is er nu specifiek gekeken naar de wijkverpleging. “Deze handelingen zijn uitgevraagd bij verpleegkundigen en verzorgenden die in de wijkverpleging werken. Hoe vaak voeren zij ze uit? En waarom? Sommige handelingen worden alleen gedaan omdat de familie of mantelzorgers erom vragen.” Benjamin deelt vijf handelingen in de wijk die nog vaak worden toegepast, maar waar we mee zouden moeten stoppen.

1. Dagelijks volledig wassen

“Een ruime meerderheid van de ondervraagden gaf aan (een deel van de) cliënten dagelijks volledig te wassen. Onnodig. Sterker nog: het wordt echt afgeraden. Als je een cliënt elke dag wast met water en zeep, verdwijnt het natuurlijke vetlaagje op de huid. Dat kan zorgen voor een geïrriteerde, jeukende huid. Vaak is het een wens van de cliënt, familie en/of mantelzorgers.”

2. Blaasspoelen om het verstoppen van een urinewegkatheter te voorkomen

“Als een urinewegkatheter dichtzit, ontstaat er een acuut probleem. Om ervoor te zorgen dat de katheter openblijft, wordt er vaak een blaasspoeling gedaan. Maar daarmee voorkom je het probleem niet. In tegendeel: het verhoogt het risico op infecties en irritatie van de blaas. Daarbij kost blaasspoelen tijd, middelen én dus geld.”

3. Extra inlegger in continentiebroekje

“Om doorlekken te voorkomen, wordt er regelmatig een extra inlegger gebruikt in continentiebroekjes. Dit kan gaan schuren, broeien en zorgt voor huidirritatie. Beter laten dus!”

4. Hergebruiken van katheterzak

“Spoelen, drogen en opnieuw gebruiken. Een katheterzak die ’s ochtends is afgekoppeld, wordt ’s avonds opnieuw gebruikt. Het risico op spatincidenten en infectie is hoog en het schoonmaken kost extra tijd. Toch wordt er hergebruikt, omdat zorgverzekeraars vaak maar één katheterzak per week vergoeden.”

5. Poeders, pasta’s en zinkzalf bij smetplekken

“Waarmee behandel je smetplekken? Niet met poeders, pasta’s en zinkzalf. Er wordt vaak van alles uit de kast gehaald om een rode huid tegen te gaan, terwijl deze producten juist kunnen zorgen voor klontering, uitdrogen of het afsluiten van de huid. Breng in plaats daarvan een dunne laag zinkoxidesmeersel FNA aan, zodat je huid goed in de gaten kunt houden.”