Als het tijd is om te gaan

Verpleegkundige Marieke maakt voor het eerst een euthanasie mee. De patiënt vraagt haar nadrukkelijk of ze erbij wil zijn. Een eer, vindt Marieke, hoe raar dat misschien ook klinkt.

Meneer is bij opname in het hospice nog redelijk zelfstandig. Overdag zit hij in zijn rolstoel, peddelt met zijn benen heen en weer in zijn kamer. Vermaakt zich met zijn laptop en krijgt veel bezoek. Hij is duidelijk zeer geliefd. Na enige weken ontwikkelt hij wegrakingen, een soort insulten waar meneer onzeker van wordt. Op een gegeven moment wordt er besloten hem in bed te houden om te voorkomen dat hij valt.

Meneer is vaak bezorgd om zijn twee dochters. Beiden komen regelmatig op bezoek en hebben het er zichtbaar moeilijk mee. Hun moeder is enkele jaren geleden overleden. Ze missen haar en hebben hier verdriet van. Daarnaast maken zij zich grote zorgen om hun vader.

Eigen regie

Meneer is een vriendelijke, tevreden en dankbare bewoner. De verpleegkundigen en vrijwilligers komen graag bij hem voor een praatje. Hij is belangstellend naar iedereen. Eigen regie staat bij hem voorop; hij heeft diverse gesprekken met zijn huisarts gehad rondom zijn euthanasiewens. Zijn leven is voltooid. Na het bezoek van de SCEN-arts vorige week is er een datum afgesproken. Gisteren hebben we het draaiboek, zoals meneer dit zelf noemde, doorgenomen. Zijn huisarts heeft stap voor stap uitgelegd wat er precies gebeurt tijdens een euthanasie. Ik zag de rust zijn gezicht verschijnen.

Vorige week heeft hij mij gevraagd of ik bij de euthanasie aanwezig wil zijn. Zijn dochters zullen elders door een dominee ondersteund worden. "Het is hier geen poppenkast" aldus meneer. Ik voel me ‘vereerd’, hoe gek het wellicht ook klinkt. Voor mij is dit de eerste keer dat ik bij deze manier van overlijden aanwezig zal zijn.

De dag voor het overlijden krijgt meneer veel bezoek, hij vindt het heel vermoeiend maar wil mensen die hem lief zijn nog graag zien. "De verpleging en vrijwilligers komen mij allemaal zoenen," zegt hij lachend. "Niet dat ik dat erg vind, hoor."

Een beloofd weerzien

En dan is het de dag van overlijden. Meneer is rustig, er helemaal klaar voor. Ik vraag of hij bang is voor de dood, hij geeft aan van niet. Als ik vraag of hij gelooft in een weerzien met zijn vrouw antwoord hij: "Dat is mij beloofd, dus als dat niet gaat gebeuren, ben ik zwaar teleurgesteld." Er ontstaat een mooi gesprek over het geloof en hoe lastig dit af en toe in het leven is. Meneer vertelt nogmaals dat hij hier een fijne tijd heeft gehad en iedereen graag wil bedanken.

Dan kijkt hij op zijn horloge en zegt: "Kijk nou, mijn horloge staat stil, het is tijd om te gaan." De huisarts vraagt hem of hij er klaar voor is. Legt de procedure nog één keer uit. Meneer geeft aan dat hij van slapen houdt "Dus dat komt goed uit." Ik zit naast zijn bed, hou zijn hand in de mijne. In gedachten wens ik hem een behouden en veilige reis. Heel kort daarna verslapt zijn hand en is het stil in de kamer. We verlenen de laatste zorg in gepaste stilte. Een roos op de deur, een brandende kaars in een bokaal. De dochters zijn intens verdrietig, maar worden goed opgevangen. Rust zacht meneer, uw tijd is voltooid.