Beestjes bestrijden

De gangen van het verpleeghuis zijn nog donker. Ik bel aan bij het appartement op de eerste verdieping. Bij binnenkomst hoor ik water stromen, gemompel en klappen. “Goedemorgen”, roep ik terwijl ik de kamer binnenloop. De kamer is leeg, maar mijn voeten maken een soppend geluid. Ik kijk naar beneden: ik sta op een kletsnat tapijt. Wat is hier aan de hand?

Ik loop naar de keuken en zie dat de kraan openstaat, de wasbak stroomt over. Het putje is afgedekt met een oud vaatdoekje. Het aanrecht staat vol met soepkommen op hun kop, alsof er wat onder zou kunnen zitten. Ik doe de kraan dicht en loop naar de slaapkamer. Weer niemand. Onderweg naar de badkamer komt het water komt me tegemoet, de vloer is kletsnat. De kraan van de wastafel staat open, de douche is aan. Ik voel de warmte van het water, het is benauwd. Wat is mevrouw aan het doen? Waarom staan al die kranen open?

Daar staat ze. Haar lange grijze haren komen tot over haar schouders, door de warmte plakken ze aan haar gezicht. Ze heeft een oude groene jurk aan en slofjes. Met een bekertje gooit ze keer op keer water op de grond. Stampend loopt ze door de badkamer. Dat verklaart het klappende geluid. Als ik contact met haar probeer te krijgen, kijkt ze mij angstig aan. “Wat moet je hier?” Ik zie de angst in haar ogen.

Allemaal beestjes

“Ik kom even bij u kijken, ik hoorde water stromen en maakte me zorgen.” Ze kijkt om zich heen. “Er zitten hier allemaal beestjes, die probeer ik weg te halen.” Ze bijten haar ook steeds, daarom slaat ze op haar benen en armen. Achter de deur van de douche, op de grond, zit een deurstop om te voorkomen dat de schuifdeur de muur raakt. Ze wijst ernaar: “Kijk, daar kwamen die beestjes uit!” Ze heeft er een bekertje opgezet om te voorkomen dat er meer beestjes uitkomen.

“Zal ik u helpen om de beestjes weg te halen?”, vraag ik. “Heel graag”, is haar antwoord en ik zie haar ontspannen. Met een dweil en een vloertrekker gaan we aan de slag. Zij gooit water op de grond en ik trek de ‘beestjes’ naar de doucheput. Als ze aangeeft dat de beestjes bijna allemaal weg zijn, draai ik de kranen dicht terwijl zij op het laatste beestje stampt.

Meegaan in beleving

Opeens loopt ze de badkamer uit, gaat in de stoel zitten en kijkt verwilderd uit het raam. “Altijd heb ik last van die vieze beestjes, teken zijn het. Bah, bah, bah...,” mompelt ze. Ik zeg dat de badkamer beestjesvrij is en dat ik de waterstofzuiger ga halen voor de keuken. Ze kijkt me verdrietig aan. Ze steekt haar hand uit, die ik heel even mag vasthouden. Dat is in het jaar dat ik bij haar kom nog niet eerder gebeurd. Ik koester het moment van toenadering, terwijl ze geruststellend zegt: “Ga nu maar gauw, voordat de beestjes weer terugkomen.”

In mijn jaren als verzorgende in de psychiatrisch geriatrische zorg heb ik altijd geprobeerd in de beleving van de ander mee te gaan. Dat ik iets niet kan waarnemen, wil niet zeggen dat het niet ‘echt’ is voor een ander. Maak je een bewoner niet nog veel angstiger als je erop wijst dat hetgeen waar hij of zij bang voor is niet echt bestaat?

Ik denk aan alle denkbeeldige vleermuizen die ik met handdoeken heb verjaagd, alle ‘eekhoorns’ die ik met nootjes naar buiten heb gelokt en alle ‘muizen’ die ik met wat kaas heb gevangen. En aan hoe koud en nat mijn voeten zijn geworden. Gelukkig heb ik nog droge slippers staan. Ik haal ook droge slofjes voor mevrouw. Ik wil ze bij haar aan doen. Als dat mag.