De online schade na een psychische ontregeling

Ik stelde voor om samen het internet te openen. Ze wreef zenuwachtig in haar bezwete handen. Net toen ik iets wilde intypen bij Google, duwde ze mijn laptop dicht.

‘Stop! Oké, wacht even. Vertel me eerst: viel het jou mee of tegen?’

Een aantal dagen geleden werd ze door de politie binnengebracht. Opgepakt in het centrum wegens opvallend en verward gedrag. Een eerste psychose zo bleek later. Die zich gelukkig goed liet behandelen.

Ik zie de wanhoop in haar ogen en besluit de keuze gewoon voor haar te maken. Ik open mijn laptop en begin met typen. Direct verschijnen de krantenkoppen: ‘Verwarde vrouw (21) Nijmegen opgepakt door politie’. Daarbij ook foto’s en filmpjes van de aanhouding. Tranen schieten in haar ogen.

Samen met patiënten kijken wat de online schade is van hun ontregeling, is een taak die de laatste jaren aan ons takenpakket is toegevoegd. Omdat dit veel kan oproepen. Mensen zijn in hun ontregeling vaak niet zichzelf en doen dingen die ze in heldere staat nóóit zouden doen. Denk aan berichten plaatsen op social media, maar ook aan berichten sturen naar vrienden, familie of collega’s. Soms dingen waar mensen later ontzettend spijt van hebben en die lang doorwerken in hun leven.

Gigantisch taboe

Ik wil vandaag stilstaan bij de rol die anderen daarin hebben. Het is verschrikkelijk om te moeten lezen dat er artikelen over je worden geschreven met sensatiezoekende koppen waarin jij als verward wordt bestempeld. Er ligt een gigantisch taboe op psychische kwetsbaarheid en de ontregelingen die daaruit voortkomen. Zeker op de woorden ‘verward gedrag’, die te pas en te onpas rondgeslingerd worden.

Daarnaast vind ik dat omstanders een verantwoordelijkheid hebben. Bel de politie, ga niet staan filmen en deel deze filmpjes niet. Dikwijls zwerven er filmpjes rond van de arrestatie of de situatie die daaraan voorafgaat. Dat vind ik echt onacceptabel. Stel jezelf maar eens voor dat jij dit bent, hoe het jou zou raken als je weer de oude bent. Want een psychotische episode kan ook jou overkomen!

Wat ik nog het meest schokkend vind, is dat deze filmpjes vaak worden overgenomen door kranten en andere (online) media, zij het met een geblurd gezicht. Dit vergroot het bereik enorm en daarmee ook de schade in het latere leven van de desbetreffende persoon.

Elkaar beschermen

Volgens mij hebben we hierin allemaal een gezamenlijke verantwoordelijkheid en moeten we anderen op kwetsbare momenten beschermen. Omdat we dit zelf ook zouden wensen als het ons overkomt. Ik hoop dat hier eens goed over wordt nagedacht. Dat journalisten, mediabedrijven en omstanders hun morele standaarden nogmaals heroverwegen. Want voor hetzelfde geld ben jij het die dit moet ondergaan.

Een psychische ontregeling is al erg genoeg; weegt de sensatie, een toename in lezers, of dat ene ‘grappige’ filmpje echt op tegen het leven van een ander?

Ik hoop dat dit aanzet tot nadenken - en actie.