'Verken samen met patiënten de kwaliteit van leven'

Wat vindt de oudere patiënt met verschillende aandoeningen zélf belangrijk in het leven? Soms is dat iets heel anders dan zorgverleners denken, zegt verpleegkundige en gezondheidswetenschapper Ruth Pel van Vilans in V&VN Magazine. Zij promoveerde eind vorig jaar op het onderwerp ‘Samen beslissen met ouderen met multimorbiditeit’.

Waar gaat het onderzoek over?

“Ik heb gekeken hoe zorgverleners bij ouderen die meerdere aandoeningen tegelijkertijd hebben samen met de patiënt kijken naar de beste behandeling. In het begin was dit ‘samen beslissen’ ziektegericht ingestoken. De arts of verpleegkundige neemt de ziekte als uitgangspunt en zet vervolgens de voor- en nadelen van behandeling op een rijtje. Het risico bij ouderen is dan dat je alle richtlijnen op elkaar gaat stapelen, zodat je eindigt met een enorme behandellast: veel pillen, veel ingrepen. De vraag is of ze daar echt beter van worden.

Bovendien hebben wij zorgverleners niet altijd een goed beeld van wat ouderen zélf als belangrijk ervaren. Een voorbeeld: als zorgverlener denk je wellicht dat het ontzettend belangrijk is dat de bloeddruk onder controle blijft. Terwijl een oudere zegt: ik wil nog even zelfstandig in mijn eigen woning blijven wonen, zonder medicijnen waardoor ik duizelig word  en zou kunnen vallen.”

Waarom is het belangrijk voor verpleegkundigen en verzorgenden?

“Juist verpleegkundigen en verzorgenden moeten samen met de patiënt de kwaliteit van leven verkennen, en kijken hoe iemand zijn of haar gezondheid ervaart. Wat is belangrijk voor u? Wat zou u nog willen? En: wanneer is een dag voor u een goede dag? Daarnaast gaat het niet alleen om medische behandelingen, maar ook om verpleegkundige interventies. Stel: je hebt een patiënt met hartfalen die heel weinig energie heeft, maar er een hekel aan heeft dat iemand aan zijn lijf zit. Die zegt misschien: laat mij dat maar zelf doen, al ben ik daarna erg moe. Terwijl een ander zich liever laat verzorgen om de rest van de dag nog wat energie over te hebben. Dat kun je met elkaar bespreken.”

Wat moet er veranderen?

“Het onderwerp samen beslissen zou nog veel meer zijn plek mogen krijgen, zowel in de opleiding als in het verpleegkundig handelen. Ook verzorgenden kunnen daar heel belangrijk in zijn. Zij hebben vaak contact met de patiënt of cliënt, alleen is die rol nog niet vastgelegd in de modellen over samen beslissen. Daarom wil ik verzorgend Nederland oproepen om mee te denken en ideeën aan te dragen: welke mogelijkheden zijn er in júllie vakgebied om samen te beslissen? Ik denk dat dat meer is dan wij weten. Stuur me maar een e-mail!”

Het e-mailadres van Ruth Pel is r.pel@vilans.nl

Bron: V&VN Magazine | Tekst: Aliëtte Jonkers | Beeld: Vincent Boon Photography