Voor eenzaamheid op de vlucht

“Het ergste is het alleen thuiskomen. Die stilte went nooit.” Ongeveer een half jaar geleden overleed de vrouw van mijn cliënt plotseling. Het was een warme dag. Met hun bezoek zaten ze in de tuin. Er werd gelachen. Hij ging koffie halen toen haar hart stopte. Paniek, pogingen om te reanimeren, ambulances met gillende sirenes; het heeft allemaal niet mogen baten. Sindsdien lijkt hij op de vlucht. Op de vlucht voor de stilte, het lege huis en het gemis van zijn maatje, zijn klankbord, zijn grote liefde. Hele dagen is hij van huis, maar steeds wordt het weer avond. Het moment dat hij naar huis moet. Donker, kil en stil.

“Laat ik maar zeggen dat het goed gaat,” antwoordt hij op mijn vraag. Ik vraag door: “Gaat het ook wel, of houdt het niet over?” Hij vertelt over het alleen thuiskomen, gevolgd door eenzame, lange nachten. Over alleen opstaan en alleen ontbijten. “Weet je, voor de meeste mensen is het na een maand al lang geleden. Dan kan ik niet nog eens met mijn verhaal aankomen. Dan vinden ze je een zeur en ontlopen ze je. Het is gewoon niet gezellig om over verdriet en verlies te praten.” Hoe eenzaam moet dit zijn. Alle dagen op pad, in gezelschap, maar niet durven delen wat er echt in hem omgaat. Niemand met wie hij zich verbonden voelt. Alleen met zijn verdriet. Ik voel een steek als ik me probeer te verplaatsen in zijn situatie.

Eenzaamheid: het niet verbonden voelen, het gemis van een hechte emotionele band. Zijn verhaal weerspiegelt een van de vele gezichten van eenzaamheid. Van sociale eenzaamheid is hier geen sprake, van emotionele eenzaamheid en rouw des te meer.

Als verpleegkundigen en verzorgenden komen we zo dichtbij, dat onze cliënten ons vaak onder het laagje vernis dat alles goed gaat laten kijken. Hij wil niet in gesprek met de huisarts hierover. Hij vindt het fijn dat wij er zijn. Tijdens de zorg die we verlenen kunnen we een luisterend oor bieden. Maar wat als we die zorg gaan afbouwen…?

In zijn zorgplan verwerk ik ondersteuning bij rouwverwerking en risico op eenzaamheid. Tijdens mijn bezoeken geeft hij een inkijkje in grote en kleine momenten, vreugde en verdriet, van ruim vijftig jaar huwelijk. Hoe hij haar mist op onverwachte momenten. Verhalen met een lach en een traan. Zowel de lach als de traan symboliseert wat zij voor hem betekende, en nog betekent. Dit vindt hij een mooie gedachte.

Na wat aansporing durft hij zijn verhaal met een vriend te delen, voorzichtig, en met succes. Het kunnen delen geeft hem een vertrouwd gevoel. Een gevoel van verbondenheid. Van huis gaan is niet langer een vlucht uit het huis waarin zij ontbreekt.

Dit nieuwsartikel is per december 2019 overgeplaatst van de oude website van V&VN naar de vernieuwde website. Eerder geplaatste reacties komen hiermee te vervallen. Wil je reageren op dit artikel? Praat verder op social media.