“Woont de cliënt waar jij werkt of werk jij waar de cliënt woont?”

In woonzorgcentrum ’t Dijkhuis in het Overijsselse Bathmen lijken alle discussies over de kwaliteit van zorg in verpleeghuizen een ver van je bed show. Tevreden bewoners en medewerkers, verpleegkundigen en verzorgenden die staan te springen om er te mogen werken, een prachtige omgeving én meer dan voldoende vrijwilligers – waarom zou je dan nog meedoen aan een pilot personeelssamenstelling?

Annemarie Toorneman, verpleegkundige en teamcoördinator: “We wilden onze ervaringen met andere verpleeghuizen delen, en we wilden onszelf een spiegel voorhouden. Want we kunnen wel denken dat we aansluiten bij de behoeftes van bewoners, maar doen we het ook echt?”

Een enquête onder bewoners leidde tot verrassende nieuwe inzichten: “De echte winst zat in het gesprek tussen medewerkers en bewoners en hun familieleden waar dit toe leidde. We kwamen erachter dat bewoners de geuren van thuis misten. De geur van draadjesvlees bijvoorbeeld. We hebben toen samen met bewoners drie kookclubs opgericht.” Sandra Raamsman, helpende welzijn, glundert als ze over de reactie van de bewoners vertelt: “We wilden gelijk de aankleding mooier maken. Thuis eet je ook niet van een plastic dienblad. Dus toen hebben we bij de Action placemats, bordjes en mooi bestek, waxinelichtjes en een étagère gekocht. Toen we dat allemaal neerzetten, werd er door de bewoners geapplaudisseerd. ‘We worden verwend’, riepen ze. En ze aten twee keer zo veel als normaal.”

Het zelf koken was even wennen voor sommige medewerkers, vertelt Jackie van Beek, oud-verpleegkundige en directeur van ’t Dijkhuis: “Er was een gevoel van ‘maar het is onze keuken, en moeten we geen rekening houden met de HACCP’. Ik heb toen gezegd: het is jullie keuken, maar wél in het huis van de bewoners.” Annemarie: “Eigenlijk zou elke zorginstelling een tegel op moeten hangen op de gang met de tekst ‘woont de cliënt waar jij werkt of werk jij waar de cliënt woont?’ En daarnaar handelen ook!”

Gps tracker

Een bewoner die boer was, kwam met het idee een moestuin aan te leggen. Die tuin kwam er. Met de oogst wordt nu door de kookclubs gekookt. Na de moestuin volgde een volière en binnenkort een belevingstuin. Bewoners kregen een bordje hun deur waarop ze kunnen aangeven dat ze niet willen worden gestoord. Een dementerende bewoner die graag buiten kwam, kreeg een gps tracker waardoor hij niet meer kon verdwalen. En de receptie wordt volledig bemand door vrijwilligers. “We hebben er geen omkijken naar. Ze roosteren zichzelf in, het loopt gesmeerd. En wij houden meer geld over voor de zorg voor onze bewoners,” zegt Annemarie.

“Goede zorg is niet zo moeilijk,” valt Jackie haar bij: ”Heb je echt oog voor wat bewoners nodig hebben? Voelen mensen zich gezien en gehoord? Weet je echt hoe het met je medewerkers gaat? Ken je elkaar echt? Zoek elkaar op en heb oog voor elkaar. Vergeet niet voor wat en wie je het doet. Vraag bewoners keer op keer of je het goed doet. Geef ze aandacht en respect. En stel jezelf de vraag: hoe zou je het zelf willen hebben als je hier woonde?”

Heeft ze niet makkelijk praten in een hechte gemeenschap als Bathmen, in een regio waar de personeelstekorten minder heftig lijken? “Het komt ons niet aanwaaien, hè? Je moet er keihard voor werken, elke dag weer. Doe je er alles aan om een aantrekkelijke werkgever te worden? Om voldoende mensen op te leiden? Wil je als bestuurder echt tussen de bewoners staan of blijf je liever alles centraal aansturen?”

Annemarie: “We betrekken de bewoners en hun mantelzorgers echt overal bij. Zo leer je elkaar beter kennen. En het scheelt soms nog werk ook. We houden bijvoorbeeld elk voorjaar De Grote Schoonmaak. Alle familie wordt uitgenodigd, er is koffie, gebak, en de garderobe van bewoners wordt omgeruild van winter naar zomer. Gezellig voor de bewoners, je leert elkaar beter kennen en … de familieleden ruimen de kamers op.”

Kwestie van willen

Het werken met de Plussen-aanpak , een van de instrumenten die in het kader van het programma Verantwoorde Personeelssamenstelling zijn ontwikkeld, heeft volgens Annemarie echt geholpen om nog meer oog te hebben voor de bewoners: “We hameren er nu nog meer op dat medewerkers te gast zijn bij de bewoners, en niet andersom.” Ze beveelt ook het gebruik van de overige instrumenten, zoals een roostertool, van harte aan: “Het zijn hele mooie instrumenten, ook voor organisaties die minder ver zijn. Je moet alleen wel willen veranderen. Er echt voor open staan.”

Dit nieuwsartikel is per december 2019 overgeplaatst van de oude website van V&VN naar de vernieuwde website. Eerder geplaatste reacties komen hiermee te vervallen. Wil je reageren op dit artikel? Praat verder op social media.